1.5 Προετοιμασία και διαχείριση τοκετών

Σκοπός: Η διαχείριση κατά το τελευταίο στάδιο της κυοφορίας και τον τοκετό είναι καθοριστικής σημασίας για την παραγωγικότητα των προβατίνων/αιγών και τη βιωσιμότητα των αμνών/εριφίων.

Διαδικασία: Τα κρίσιμα σημεία της προετοιμασίας και διαχείρισης των τοκετών παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 2. Ειδικότερα, περιλαμβάνουν τα παρακάτω:

Διατροφική διαχείριση στο τελευταίο στάδιο της κυοφορίας. Κατά το τελευταίο στάδιο της κυοφορίας (4-6 εβδομάδες πριν τον τοκετό) θα πρέπει να τροποποιηθεί η διατροφική διαχείριση των θηλυκών ώστε να διασφαλιστεί η κάλυψη των αυξημένων αναγκών σε ενέργεια και πρωτεΐνες και να γίνουν οι απαραίτητοι εμβολιασμοί. Οι παρεμβάσεις αυτές περιγράφονται αναλυτικά σε επόμενες ενότητες (3.3 και 5.2, αντίστοιχα).
Επαρκές προσωπικό. Κρίνεται απαραίτητο να υπάρχει επαρκές προσωπικό διαθέσιμο για τη διαχείριση των τοκετών. Εξαιρετικά σημαντική είναι η παρουσία του κτηνοτρόφου ή/και εκπαιδευμένου προσωπικού. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν να γίνουν έγκαιρα αντιληπτές τυχόν δυστοκίες αλλά και περιπτώσεις πολύδυμων αρνιών/εριφίων ή που η μητέρα τους παρουσιάζει αδυναμία ώστε να γίνουν προσπάθειες υιοθεσίας.
Προετοιμασία χώρου τοκετών. Ιδανικά, οι προβατίνες/αίγες θα πρέπει να μεταφέρονται σε ατομικά κελιά τοκετού καθώς ο συνωστισμός των αρνιών αυξάνει την πιθανότητα μετάδοσης ασθενειών. Επιπρόσθετα, τα ατομικά κελιά επιτρέπουν τη διασφάλιση της επαρκούς λήψης πρωτογάλακτος και διευκολύνουν τη σήμανση των απογόνων (αναλυτικές πληροφορίες στις υποενότητες 2.1 και 2.3, αντίστοιχα) η οποία κρίνεται απαραίτητη για τη γενετική βελτίωση του ζωικού κεφαλαίου. Η προετοιμασία του χώρου τοκετών περιλαμβάνει:
- Καθαριότητα και απολύμανση. Τονίζεται ότι η ελλιπής καθαριότητα του χώρου τοκετών αυξάνει την πιθανότητα μετάδοσης ασθενειών και κυρίως τα περιστατικά διάρροιας (αναλυτικές πληροφορίες στην υποενότητα 7.2).
- Προστασία από ψύχος και κρύα ρεύματα αέρα.
- Παράθεση πλούσιας και μαλακής στρωμνής.
- Διασφάλιση επαρκούς χώρου για τη μητέρα και τα νεογέννητα (2 m²).
Διαχείριση δυστοκίας. Σε περίπτωση που η εξώθηση του εμβρύου διακοπεί για παρατεταμένο χρονικό διάστημα απαιτείται άμεση επέμβαση από το προσωπικό και εφόσον δεν καταστεί δυνατή η ολοκλήρωση του τοκετού θα πρέπει να κληθεί κτηνίατρος για να κάνει καισαρική.