4.2.2 Καθαριότητα του αρμεκτηρίου

Σκοπός: Η σωστή καθαριότητα του αρμεκτηρίου είναι απαραίτητη για την απομάκρυνση των υπολειμμάτων γάλακτος και των αλάτων. Το λίπος και οι πρωτεΐνες του γάλακτος καθώς και οι γαλακτόλιθοι που σχηματίζονται σε περίπτωση ύπαρξης αλάτων αποτελούν υπόστρωμα ανάπτυξης μικροβίων προδιαθέτοντας σημαντικά σε περιστατικά υποκλινικής μαστίτιδας και υποβαθμίζοντας την ποιότητα του γάλακτος.

Διαδικασία: Τα κρίσιμα σημεία πλύσης του αρμεκτηρίου παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 7 και περιλαμβάνουν τα παρακάτω:

1. Εξωτερικό πλύσιμο. Τα θήλαστρα και η αίθουσα αρμέγματος θα πρέπει να πλένονται μετά από κάθε άρμεγμα με πιεστικό. Με αυτό τον τρόπο απομακρύνονται υπολείμματα λάσπης και κοπριάς τα οποία συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της παραμονής των ζώων στο αρμεκτήριο και συνεπώς μειώνονται σημαντικά τα περιστατικά μαστίτιδας.
2. Εσωτερικό πλύσιμο.

• Διάρκεια πλύσης. Η διάρκεια της πλύσης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 30 λεπτά όταν χρησιμοποιείται μόνο το αλκαλικό απορρυπαντικό, ενώ τουλάχιστον 1,5 ώρα όταν χρησιμοποιείται και το όξινο απορρυπαντικό.
• Θερμοκρασία του νερού. Το νερό θα πρέπει να έχει θερμοκρασία 70-80^ο C. Σε περίπτωση που η θερμοκρασία είναι <70^ο δεν απομακρύνεται το λίπος, ενώ αν είναι >80^ο δεν απομακρύνονται οι πρωτεΐνες του γάλακτος.
• Χρήση απορρυπαντικών. Σε κάθε πλύση θα πρέπει να χρησιμοποιείται αλκαλικό απορρυπαντικό για την απομάκρυνση του λίπους και των πρωτεϊνών. Επιπλέον, σε κάποιες πλύσεις θα πρέπει να χρησιμοποιείται και όξινο απορρυπαντικό για την απομάκρυνση των αλάτων. Για τον καθορισμό της συχνότητας χρήσης του όξινου απορρυπαντικού θα πρέπει να γίνει πρώτα έλεγχος της παρουσίας αλάτων στο νερό.
  • Σε περίπτωση που το νερό δεν έχει άλατα το όξινο απορρυπαντικό συστήνεται να χρησιμοποιείται 1 φορά/εβδομάδα.
  • Αν το νερό έχει άλατα συστήνεται χρήση του όξινου απορρυπαντικού 2-3 φορές/εβδομάδα. Σημειώνεται ότι δεν θα πρέπει να γίνεται υπερβολικά συχνή χρήση του όξινου απορρυπαντικού καθώς οδηγεί σε γρηγορότερη φθορά των θηλάστρων.
• Έλεγχος πλύσης. Για τη διασφάλιση της εσωτερικής πλύσης του αρμεκτηρίου συστήνεται να γίνονται οι παρακάτω έλεγχοι. Σε περίπτωση που σύμφωνα με αυτούς τους ελέγχους το αρμεκτήριο δεν πλένεται σωστά θα πρέπει να κληθεί άμεσα τεχνικός.
  • Οπτικός έλεγχος των ελαστικών σωλήνων του γάλακτος για υπολείμματα και ιζήματα (Πίνακας 5, Εικόνα 17).
  • Οργανοληπτικός έλεγχος του εσωτερικού των θηλάστρων για δυσάρεστες οσμές.
  • Μικροβιακός έλεγχος του εσωτερικού των θηλάστρων – λήψη δειγμάτων με χρήση βαμβακοφόρων στυλεών (Εικόνα 18).

Πίνακας 5. Είδος και περιγραφή ιζημάτων στους ελαστικούς σωλήνες γάλακτος λόγω σφαλμάτων καθαριότητας του αρμεκτηρίου (Αρσένος και συν., 2017).

Είδος ιζήματος	Περιγραφή
Λίπος	Λιπαρή επιφάνεια
Πρωτεΐνες	Μπλε πλάκες
Γαλακτόλιθοι	Λευκά/κίτρινα υπολείμματα
Οξείδωση	Κόκκινες/καφέ/μαύρες πλάκες
Υπολείμματα λάστιχου	Μαύρα στίγματα
Βακτήρια	Κόκκινες/ροζ/μωβ πλάκες

Εικόνα 17. Ελαστικοί σωλήνες με ροζ πλάκες (αποικίες μικροβίων) λόγω σφαλμάτων κατά την καθαριότητα.

Διάγραμμα 6. Κρίσιμα σημεία καθαριότητας του αρμεκτηρίου.

Εξοπλισμός-Αναλώσιμα:

1. Πιεστικό για εξωτερική πλύση θηλάστρων και αίθουσας αρμέγματος.
2. Αλκαλικό και όξινο απορρυπαντικό.
3. Βαμβακοφόροι στυλεοί για λήψη μικροβιολογικών δειγμάτων από τα θήλαστρα (Εικόνα 18).

Εικόνα 18. Βαμβακοφόρος στυλεός για λήψη μικροβιολογικών δειγμάτων.